Parafia Ewangelicko-Augsburska Zbawiciela w Żorach

---

Historia parafii

Historia parafii ewangelicko-augsburskiej w Żorach sięga początku XVI wieku, kiedy to około 1530 roku książęta śląscy postanowili przyjąć luteranizm. Wówczas pierwszym ewangelickim duchownym, który rozpoczął swoją posługę w Żorach, był ks. Wawrzyniec. Po jego przejściu do Opola, na jego miejsce przybył ks. Marcin Szymborski.

W 1569 roku miało miejsce istotne wydarzenie, gdy luteranie przejęli świątynię rzymskokatolicką w mieście. W drugiej połowie XVI wieku dominującą grupą wśród mieszkańców Żor stali się ewangelicy.

W wyniku edyktu restytucyjnego, wydanego przez króla Czech i Węgier oraz cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego Ferdynanda II Habsburga, 5 marca 1629 roku katolikom zwrócono część dóbr, które zostały zsekularyzowane po roku 1552. Edykt ten sprawił, że świątynia w Żorach powróciła do wyznawców Kościoła rzymskokatolickiego.

Od 1629 do 1822 roku na Śląsku obowiązywał zakaz odprawiania nabożeństw dla ewangelików. W Osinach, które można zobaczyć tutaj, od 1651 roku przebywał ks. Bernard Pragenius, który potajemnie odprawiał nabożeństwa dla lokalnych ewangelików. Niestety, 23 sierpnia 1670 roku został aresztowany, a jego wygnanie odbyło się 17 grudnia na rozkaz cesarza.

W 1822 roku, dzięki inicjatywie burmistrza Rybnika Jökela, rozpoczęto zbieranie informacji na temat ewangelików w regionie. Ustalono, że w Żorach żyło w tamtym czasie 40 rodzin ewangelickich.

Pierwsze nabożeństwo odprawione przez księdza z Rybnika miało miejsce w żorskim ratuszu 4 czerwca 1827 roku, w dniu II Święta Zesłania Ducha Świętego. W roku 1851 nastąpiło ożywienie życia parafialnego, a w 1854 roku miało miejsce poświęcenie nowego kościoła.

23 marca 1853 roku zapadła decyzja o budowie domu modlitwy, plebanii oraz szkoły. W tym celu parafia odkupiła od Bractwa Kurkowego dom strzelniczy za 3100 talarów.

Uroczystość poświęcenia kościoła odbyła się 22 października 1854 roku, a ceremonię prowadził ks. superintendent (biskup) Kern z Kluczborka. Z kolei 4 sierpnia 1875 roku położono kamień węgielny pod wieżę kościelną, a 22 maja 1876 roku miała miejsce jej uroczystość poświęcenia wraz z dwoma dzwonami.

12 sierpnia 1929 roku poświęcono kamień węgielny pod nowy kościół, a 25 marca 1931 roku miała miejsce uroczystość poświęcenia, nadanego imienia „Zbawiciela”. W 1945 roku świątynia została bezprawnie przejęta przez katolików i przekształcona w rzymskokatolicką parafię.

Dzięki staraniom ks. Jana Karpeckiego, administratora parafii z 1950 roku, udało się odzyskać utracone mienie i kościół. 5 sierpnia 1951 roku odbyło się ponowne poświęcenie świątyni, a 1 września 1961 roku nominację na administratora parafii otrzymał ks. Emil Kowala, który jako pierwszy duszpasterz po II wojnie światowej zamieszkał na plebanii.

Duszpasterze

Historia duszpasterzy w Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Zbawiciela w Żorach jest bogata i wielowarstwowa. Na przestrzeni lat pełnili oni kluczowe role w duchowym życiu wspólnoty, przyczyniając się do jej rozwoju oraz stabilności.

• W latach 1529–1569 pierwszym duszpasterzem był ks. Wawrzyniec,
• następnie, od 1569 roku, posługę objął ks. Marcin Szymbarski,
• który następnie został zastąpiony przez ks. Ignacego Lizonia, pełniącego obowiązki do 1629 roku.
• W latach 1629–1851 parafia formalnie nie istniała,
• jednak w okresie 1629–1670 duszpasterzem był ks. Bernard Pragenius,
• po którym, od 1849 roku, funkcjonował ks. Horn z Baranowic,
• a do 1922 roku posługiwał ks. Friedrich Jendersie,
• którego następnie zastąpił ks. Paul Schön w latach 1922-1938,
• po nim, w przełomowym okresie 1938-1939, pełnił rolę ks. Włodzimierz Missol,
• a później znów ks. Paul Schön w latach 1939-1942,
• następnie ks. Gerhard Kanzok w latach 1942-1945,
• po którym, od 1945 do 1961 posługiwał ks. Jan Karpecki,
• a w latach 1961-1972 był to ks. Emil Kowala,
• następujące lata, od 1972 do 1975, to czas ks. Adama Baworowskiego,
• a następnie przez 39 lat, aż do 2015 roku, dotychczasowym duszpasterzem był ks. Tadeusz Makula.

• Wikariuszami w tym czasie byli:
• od 2005 do 2007 – ks. Sebastian Kozieł,
• od 2007 do 2010 – ks. Bartosz Cieślar,
• od 2010 do 2012 – ks. Marcin Liberacki,
• od 2012 do 2015 – ks. Karol Bolesław Długosz,
• a od 2015 roku pełni rolę duszpasterza ks. Bartosz Cieślar.

Tak długo i bogate w wydarzenia dziedzictwo duszpasterzy w tej parafii podkreśla znaczenie ich posługi w historii wspólnoty i wpływ, jaki mają na jej członków.

---

Oceń: Parafia Ewangelicko-Augsburska Zbawiciela w Żorach

---